Osiem wspaniałych. Kim były pierwsze polskie posłanki?

Czytaj dalej
Fot. Archiwum/Narodowe Archiwum Cyfrowe/Wikipedia
Katarzyna Sklepik

Osiem wspaniałych. Kim były pierwsze polskie posłanki?

Katarzyna Sklepik

To one! Pierwsze polskie posełkinie, posłanki, poślice: Anna Piasecka, Franciszka Wilczkowiakowa, Gabriela Balicka, Irena Kosmowska, Jadwiga Dziubińska, Maria Moczydłowska, Zofia Moraczewska oraz Zofia Sokolnicka. Wybrane, w styczniu 1919 roku, jako reprezentantki narodu do Sejmu Ustawodawczego.

Kobiety Polki! (...) Wy, które przez 150 lat niewoli umiałyście w domach waszych zachować miłość Ojczyzny, stańcie ławą, gdy głos każdej rozstrzygać będzie o losie Polski.(...) Każda kobieta leniwa, która w dniu 26 stycznia nie da do urny wyborczej swego głosu (...) szerzy anarchię. Kobiety Polki, głosujcie!

- nawoływały odezwy pod koniec 1918 roku.

Kształtujące się od nowa, niepodległe polskie państwo potrzebowało nie tylko wybitnych mężów stanu, potrzebowało też kobiet. Silnych, odważnych, mądrych i empatycznych. Tych, które wychowywały dzieci wduchu patriotycznym, wspierały powstańców i utrzymywały rodziny, gdy mężczyźni na frontach I wojny światowej walczyli o wolność. Pracowały w polu, w fabrykach i urzędach. Wydawały gazety, uczyły w szkołach i wykładały na uczelniach.

Lata 1914-1918 były w Europie czasem trwałej zmiany pozycji społecznej kobiety. Pozycji, która stawała się coraz mocniejsza i której postulaty muszą być wysłuchane. Gdy 17 listopada 1918 roku naczelnik państwa polskiego polecił Jędrzejowi Moraczewskiemu formowanie rządu, stało się jasne, że przyznanie kobietom praw wyborczych to tylko kwestia czasu.

- Panie kapitanie, ma pan zostać prezesem ministrów, ale pod dwoma warunkami: pierwszy, by pan nie wkraczał swymi zarządzeniami w jakiekolwiek stosunki społeczne, drugi - wypracuje pan w ciągu jednego tygodnia ustawę wyborczą, i to tak, jak gdyby pan miał budować okopy

- miał powiedzieć Józef Piłsudski.

Rząd Moraczewskiego przygotował ordynację wyborczą w ciągu trzech dni, co oznaczało zrealizowanie pierwszego postulatu Naczelnika Państwa. Jednocześnie jednak okazał się radykalny, jeśli chodzi o sferę społeczną. Ogłosił powszechne prawo wyborcze obejmujące też kobiety, ustanowił ośmiogodzinny dzień pracy, zagwarantował legalność związków zawodowych i prawo do strajku, wprowadził inspekcję pracy, ubezpieczenia chorobowe, ochronę lokatorów i uchwalił dekret o walce z paskarstwem.

28 listopada Józef Piłsudski podpisał ordynację wyborczą i wydał dekret wyznaczający datę wyborów do Sejmu na 26 stycznia 1919 roku. Musiał się spieszyć, bowiem mocarstwa Ententy nie respektowały jego władzy i rządu Moraczewskiego. Dla nich liczył się tylko Komitet Narodowy Polski z Romanem Dmowskim na czele. Po nieudanym zamachu, rząd Moraczewskiego został rozwiązany, a funkcję premiera - 16 stycznia 1919 roku - objął Ignacy Jan Paderewski.

Tymczasem na listach wyborczych pojawiały się nazwiska kobiet, które miały odmienić polską politykę i wprowadzić doniej inną retorykę i dialog.

Jakie partie reprezentowały pierwsze posłanki i o co walczyły w Sejmie? Tego dowiesz się z dalszej części artykułu.

Pozostało jeszcze 49% treści.

Jeżeli chcesz przeczytać ten artykuł, wykup dostęp.

Zaloguj się, by czytać artykuł w całości
  • Prenumerata cyfrowa

    Czytaj ten i wszystkie artykuły w ramach prenumeraty już od 3,69 zł dziennie.

    już od
    3,69
    /dzień
Katarzyna Sklepik

Polska Press Sp. z o.o. informuje, że wszystkie treści ukazujące się w serwisie podlegają ochronie. Dowiedz się więcej.

Jesteś zainteresowany kupnem treści? Dowiedz się więcej.

© 2000 - 2024 Polska Press Sp. z o.o.